Voor nu. De dosha’s zijn zeker niet onbelangrijk, maar het zou een fout zijn om puur op basis van een van de dosha’s een bepaalde levensstijl aan te houden. Ik zal je uitleggen waarom.
Ik zou graag willen dat je met de kwaliteiten werkt in plaats van alleen de dosha’s in gedachten te houden. Ayurveda wordt steeds populairder in onze westerse samenleving, wat fantastisch is. Verschillende websites en practitioners – waaronder ikzelf – bieden nu online tests aan om je meest prominente dosha te achterhalen. Natuurlijk kan de dosha-test je een goede indicatie geven, mits correct ingericht. Maar je prakruti – ayurvedische constitutie – is veel belangrijker en leidend.
Je ayurvedische constitutie is samengesteld uit Vata, Pitta en Kapha in verschillende proporties (je zou kunnen denken in percentages als dat eenvoudiger is). Deze constitutie werd voor het leven bepaald toen je ouders je verwekten, en qua gezondheid reageer je op een bepaalde manier, afhankelijk van je leefomgeving, gewoonten en de levensfase waarin je je bevindt. Je vikruti geeft een indicatie wat betreft je onbalans; je kijkt naar het verschil in aanwezigheid van de drie dosha’s op een specifiek moment (bijvoorbeeld tijdens een consult) en vergelijkt deze met je constitutie. Als je prakruti V60/ P30/ K10 is en je vikruti V85/ P10/K5, dan weten we dat we moeten werken aan het verminderen van je subtiele kwaliteiten (Vata) en het versterken van je vuurelement (Pitta/Agni).
Er zijn drie levensfasen waarin elke dosha de boventoon voert:
- Kapha > Kindertijd, tot ongeveer 15 jaar
- Pitta > Vanaf de pubertijd tot ongeveer 45-50 jaar
- Vata > Vanaf 50 jaar
Kijk naar je omgeving en baseer je levensstijl daarop
Zelfs elk van de 6 seizoenen die Ayurveda beschrijft zijn gebonden aan een bepaalde fase van een dosha, en dat geldt ook voor de tijden van de dag. Hoewel het belangrijk is om hiermee rekening te houden bij het creëren van je eigen routines, moet je ook weten hoe je directe omgeving van invloed is op je gesteldheid: woon je in een land waar het gedurende het hele jaar door veel regent en waait (terwijl ik dit schrijf, is het trouwens warm en zonnig in Amsterdam :D), dan betekent dit dat het klimaat overwegend Vata is maar ook belangrijke Kapha-eigenschappen heeft. Als nu blijkt dat je overheersende dosha Vata is, dan moet je kijken naar de kwaliteiten van Vata. Deze dosha is licht, koud, droog, ruw, subtiel en helder. Dus, zoals je zult begrijpen, als een Vata-overheersend type, zal je bij wind al gauw uit balans raken. In dat geval werk je dan met de tegenovergestelde eigenschappen door een sjaal of een extra trui in je tas te dragen, warme maaltijden te nuttigen die zwaar, olieachtig, vloeibaar en voedzaam zijn en kruiden bevatten die warmte geven – zoals bijvoorbeeld gember, kurkuma, kaneel, kardemom – en de subtiele eigenschappen van Vata verminderen en in evenwicht brengen. Dit kun je ook bereiken door elke dag op hetzelfde tijdstip te eten en geen maaltijden over te slaan.
Dit betekent ook dat je je in elke levensfase moet aanpassen aan je behoeften. Baby’s zijn mollig en hebben lichaamsweefsels die hen beschermen tegen de invloeden die van buitenaf komen, de wereld die zij voor het eerst leren kennen. Lichaamsweefsels en structuur vallen onder Kapha, en Kapha is zwaar, olieachtig, koud, plakkerig, stevig, zacht, grof en statisch. Snotneuzen, bronchitis en astma zijn typische aandoeningen die tijdens deze levensfase voorkomen. Maar niet alle kinderen zullen er last van hebben. Bij kinderen die Vata-dominant zijn is het zeer onwaarschijnlijk dat ze aan een van deze drie aandoeningen zullen lijden, maar vanwege hun droge en subtiele eigenschappen zijn ze mogelijk minder goed bestand tegen koud weer en voelen ze zich vaker zwakjes en ziek. Pitta-kinderen – vooral als hun vuurelement sterker is dan hun waterelement – zijn zeer goed bestand tegen de kou; vaak vinden ze het zelfs aangenaam met de warmte die ze binnenin dragen en lopen ze rond in een shirt met korte mouwen.
Ik heb je zojuist een paar voorbeelden gegeven van kwaliteiten. Dit is de ideale manier om te werken aan een voedingsplan, een trainingsprogramma en algemene levensstijlgewoonten. Het is ook de manier om gezondheidsproblemen beter te begrijpen. Als je hierover meer wilt weten, vergeet je dan niet je aan te melden voor mijn nieuwsbrief hieronder. Voor vragen kun je mij gerust een e-mail sturen.
Hieronder vind je een tabel met de 20 kwaliteiten, ook wel genaamd de Theorie van Samanya – Vishesha. Bij elke kwaliteit kun je zien of deze een bepaalde dosha of agni (je spijsverteringsvuur) verhoogt of verlaagt.
| Zwaar (Guru): +K, -V, -P, -A | Licht (Laghu): +V, +P, +A, -K |
| Langzaam (Manda): + K, -V, -P | Intens/Acuut (Tikshna): +V, +P, -K |
| Koud (Sheeta): +V, -P | Warm (Ushna): +P, +A, -K, -V |
| Vettig (Snigdha): +K, -V, -P, -A | Droog (Rukshna): +V, -K |
| Zijde-achtig (Shlakshna): +P, +K | Ruw (Khara): +V, +A |
| Solide/Geconcentreerd (Sandra): +K, -V, -P, -A | Vloeibaar (Drava): +P, +K, -V, -A |
| Zacht (Mridu): +K, -V, -P, -A | Hard (Kathina): -K |
| Statisch/Stabiel (Sthira): +K, -V, -P | Mobiel (Sara): +V, +P, +A, -K |
| Grof (Sthula): +K, -V, -P, -A | Subtiel (Sukshma): +V, +P, +A, -K |
| Plakkerig (Picchila): +K, -V, -P, -A | Helder (Vishada): +V, +P, +A, -K |
